امنیت چندلایه در دواپس و توسعه نرم‌افزار؛ بررسی تفاوت‌های کلیدی بین DevSecOps و AppSec
در دنیای پیچیده فناوری اطلاعات و توسعه نرم‌افزار، دو مفهوم DevSecOps و امنیت برنامه‌های کاربردی (AppSec) نقش حیاتی در تضمین امنیت سایبری ایفا می‌کنند. در حالی که این دو اصطلاح گاهی به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، در واقعیت تفاوت‌های اساسی بین آنها وجود دارد که درک آنها برای سازمان‌ها و تیم‌های توسعه نرم‌افزار ضروری است. در این مقاله به بررسی عمیق این دو مفهوم، حوزه‌های کاربرد، اشتراکات و تمایزات آنها می‌پردازیم.
درک مفاهیم پایه: AppSec و DevSecOps
امنیت برنامه‌های کاربردی (AppSec) چیست؟
امنیت برنامه‌های کاربردی یا Application Security (AppSec) به مجموعه جامعی از فرآیندها، ابزارها و روش‌هایی اشاره دارد که با هدف شناسایی، پیشگیری و رفع آسیب‌پذیری‌های امنیتی در نرم‌افزارها طراحی شده‌اند. این حوزه به طور خاص بر روی محافظت از کد برنامه، کتابخانه‌های وابسته، رابط‌های برنامه‌نویسی (APIها) و محیط اجرای نرم‌افزار تمرکز دارد.
در رویکرد سنتی AppSec، تمرکز اصلی بر روی مراحل پایانی چرخه توسعه نرم‌افزار (SDLC) قرار دارد، جایی که تست‌های امنیتی پس از تکمیل بخش عمده‌ای از توسعه انجام می‌شوند. این روش اگرچه موثر است، اما ممکن است منجر به شناسایی دیرهنگام مشکلات امنیتی شود که اصلاح آنها هزینه‌بر و زمان‌بر خواهد بود. از جمله متداول‌ترین روش‌های AppSec می‌توان به تحلیل ایستای کد (SAST)، تحلیل پویای امنیتی (DAST)، مدیریت آسیب‌پذیری‌های کتابخانه‌های سوم (SCA) و تست‌های نفوذ اشاره کرد.
DevSecOps چیست و چگونه عمل می‌کند؟
DevSecOps تحولی اساسی در نحوه نگرش به امنیت نرم‌افزار محسوب می‌شود. این فلسفه با ادغام اصول امنیتی در هسته مرکزی فرآیندهای DevOps، به دنبال ایجاد رویکردی پیشگیرانه و همه‌جانبه به امنیت است. برخلاف روش‌های سنتی که امنیت را به عنوان مرحله‌ای جداگانه و انتهایی در نظر می‌گیرند، DevSecOps از همان مراحل اولیه طراحی و توسعه، ملاحظات امنیتی را وارد فرآیند می‌کند.
مهمترین ویژگی DevSecOps اجرای اصل “Shift Left Security” است که به معنای انتقال مسئولیت‌های امنیتی به مراحل ابتدایی‌تر چرخه توسعه است. این رویکرد نه تنها باعث کاهش هزینه‌های اصلاح آسیب‌پذیری‌ها می‌شود، بلکه سرعت ارائه محصولات نرم‌افزاری را نیز بهبود می‌بخشد. در DevSecOps، امنیت به بخشی طبیعی و خودکار از فرآیندهای توسعه تبدیل می‌شود که از طریق ابزارها و خطوط لوله CI/CD پیاده‌سازی می‌شود.
تفاوت‌های اساسی بین DevSecOps و AppSec
حوزه تمرکز و دامنه عمل
یکی از بارزترین تفاوت‌های بین این دو رویکرد در گستره و حوزه عمل آنها نهفته است. AppSec عمدتاً بر روی خود برنامه‌های نرم‌افزاری و مولفه‌های مرتبط با آنها متمرکز است. این شامل تحلیل کد منبع، بررسی کتابخانه‌های مورد استفاده، امنیت APIها و تست‌های runtime می‌شود. در مقابل، DevSecOps دیدگاهی جامع‌تر دارد و علاوه بر امنیت نرم‌افزار، امنیت زیرساخت‌ها، محیط‌های اجرایی و کل فرآیندهای تحویل نرم‌افزار را نیز پوشش می‌دهد.
زمانبندی و ادغام در چرخه توسعه
تفاوت کلیدی دیگر در زمان و نحوه ادغام این دو رویکرد در چرخه توسعه نهفته است. AppSec به طور سنتی بیشتر در مراحل پایانی چرخه توسعه، به ویژه در فازهای تست و قبل از استقرار فعال می‌شود. این در حالی است که DevSecOps به دنبال ادغام اقدامات امنیتی در تمامی مراحل چرخه حیات نرم‌افزار، از طراحی اولیه تا توسعه، استقرار و حتی مرحله عملیاتی است. این تفاوت زمانی منجر به ایجاد تمایزهای اساسی در نتایج می‌شود.
سطح اتوماسیون و یکپارچه‌سازی
از نظر درجه اتوماسیون نیز این دو رویکرد تفاوت‌های محسوسی دارند. در مدل AppSec، بسیاری از فرآیندها همچنان به صورت دستی یا نیمه‌خودکار انجام می‌شوند. برای مثال، تست‌های نفوذ معمولاً توسط متخصصان امنیتی به صورت دوره‌ای انجام می‌شوند. در مقابل، DevSecOps بر اتوماسیون کامل فرآیندهای امنیتی تأکید دارد. در این مدل، بررسی‌های امنیتی به صورت خودکار و در هر تغییر کد (commit) انجام می‌شوند و نتایج بلافاصله در اختیار تیم قرار می‌گیرند.
مدل مسئولیت‌پذیری و فرهنگ سازمانی
تفاوت دیگر در مدل مسئولیت‌پذیری و فرهنگ سازمانی مربوط به هر یک از این رویکردهاست. در مدل سنتی AppSec، مسئولیت اصلی امنیت نرم‌افزار بر عهده تیم امنیت یا واحد خاصی در سازمان است. این در حالی است که در DevSecOps، امنیت به عنوان مسئولیتی مشترک بین تمامی اعضای تیم از جمله توسعه‌دهندگان، مهندسان عملیات و متخصصان امنیت در نظر گرفته می‌شود. این تغییر فرهنگی یکی از اساسی‌ترین تحولاتی است که DevSecOps با خود به همراه می‌آورد.
همکاری و ارتباط متقابل بین AppSec و DevSecOps
در عمل، این دو رویکرد نه تنها متناقض نیستند، بلکه می‌توانند به خوبی مکمل یکدیگر باشند. ابزارها و روش‌های سنتی AppSec می‌توانند به عنوان بخشی از راه‌حل جامع DevSecOps مورد استفاده قرار گیرند. برای مثال، ابزارهای SAST و DAST می‌توانند در خطوط لوله CI/CD ادغام شوند تا بررسی‌های امنیتی به صورت خودکار انجام شوند. از طرف دیگر، چارچوب DevSecOps زیرساخت و فرآیندهای لازم برای اجرای مؤثرتر روش‌های AppSec را فراهم می‌کند.
انتخاب راه‌حل مناسب برای سازمان شما
انتخاب بین این دو رویکرد یا ترکیب آنها بستگی به نیازها و شرایط خاص سازمان شما دارد. اگر تمرکز اصلی شما بر روی امنیت خود برنامه‌های نرم‌افزاری است، AppSec ممکن است راه‌حل مناسبی باشد. اما اگر به دنبال ایجاد یک چارچوب امنیتی جامع در کل فرآیندهای توسعه و عملیات هستید، DevSecOps گزینه بهتری خواهد بود. در بسیاری از موارد، ترکیب هوشمندانه این دو رویکرد می‌تواند بهترین نتایج را به همراه داشته باشد.
در دنیای امروز که تهدیدات امنیتی روز به روز پیچیده‌تر می‌شوند، درک تفاوت‌های بین DevSecOps و AppSec برای هر سازمانی که به دنبال بهبود وضعیت امنیتی خود است ضروری می‌باشد. در حالی که AppSec بر امنیت خود نرم‌افزار و کد تمرکز دارد، DevSecOps به دنبال ایجاد فرهنگ امنیتی در تمامی فرآیندهای توسعه و عملیات است. ترکیب مناسب این دو رویکرد می‌تواند سازمان‌ها را در رسیدن به اهداف امنیتی خود یاری کند و همزمان سرعت و کیفیت تحویل نرم‌افزار را نیز بهبود بخشد.
